«آبراهام مازلو» برای اولین بار مدل سلسله مراتبی نیازهای انسانی را طراحی کرد.
هر انسان بر اساس نیازهایی تحریک و انگیخته می شود. عمده ترین آنها به منظور حفظ حیات صورت می گیرد.
بر طبق عقاید آبراهام مازلو، انسانها باید ابتدا نیازهای بنیادین خود را ارضاء کنند بعد از آن انگیزه جهت تکامل نیازهای والاتر خواهند داشت.
سلسله مراتب نیازهای انسان به قرار ذیل است:
- نیازهای فیزیولوژیکی و زیستی: نیاز به اکسیژن، غذا، آب، سر پناه(مسکن)، گرما، خواب، پوشاک و روابط جنسی.
- نیازهای امنیتی: ایمنی در برابر عوامل طبیعی(زلزله)، امنیت(اجتماعی و مالی و شغلی و …)، نظم، قانون، محدودیت و ثبات.
- نیازهای عشقی و تعلق پذیری: کار گروهی، خانواده، رابطه با دیگران، غرور گریز از طرد شدن، عشق ورزی دیگران به فرد و بالعکس.
- نیازهای تاییدی و احترامی: عزت نفس، اعتماد به نفس، موفقیت، مهارت، استقلال، سلطه گری، اعتبار، شهرت، قدر و منزلت، نفوذ.
- نیازهای شناختی و معرفت: علم و دانش، مفهوم.
- نیازهای زیبایی شناسی: ارزش نهادن به جستجوی زیبایی هماهنگی، توازن و تقارن و تناسب و نظم.
- نیازهای خود شکوفایی (خودیابی): پی بردن به استعداد های نهانی و بالقوه، تکامل فردی، عدالت خواهی، شناخت ماهیت خویشتن، انگیزه برای دستیابی به اوج قابلیتهای خویش.
- نیازهای متعالی: کمک به دیگران برای دستیابی به مرتبه خود شکوفایی، نیازهای معنوی، برای مثال از فردی که دارای امنیت مالی در جامعه نیست نمی توان انتظار رفتار مناسب اجتماعی داشت.
ویژگی های شخصیتی انسان خود شکوفا:
- به دنبال تجربیات و دستیابی به موفقیت هایی است که اثر ماندگاری از خود بجای بگذارد. حس جاودانگی.
- تعداد محدودی دوست صمیمی دارد نه تعداد زیادی رابطه سطحی.
- خلاق و مبتکر و اصیل.
- علاقه مند به همه چیز حتا امور عادی.
- شوخ طبع البته نه مسخرگی دیگران.
- در کنار دیگران راحت است با وجود هر نوع گرایش نامتعارف دیگران.
- پذیرش دیگران همانگونه که هستند و عدم تلاش برای تغییر دادن آنها.
- خود انگیخته و با اصالت، با خویشتن صادق، همانگونه که دوست دارد می باشد و نه آنگونه که دیگران راضی کند.
- از لحاظ اجتماعی دلسوز و مهربان، دارای خصوصیات انسانی و بشر دوستانه.
- عدم تاثیر پذیری از فشارهای اجتماعی.
- نیاز به حریم و تنهایی و توانایی تحمل تنهایی.
- دموکراتیک، منصف، و بدون تبعیض قائل شدن، پذیرش و لذت بردن از تمامی فرهنگ های نژادها و تفاوت های فردی انسانها.
- متکی به قضاوت ها و تجربیات خویش، مستقل، عدم اتکا به فرهنگ و محیط پیرامون خود برای شکل گیری عقاید و دیدگاه ها.
- طرز نگرش بر مشکلات به عنوان چالش ها و شرایطی که نیاز به راه حل دارند و نه به عنوان حربه ای برای شکوه گری و توجیه های فردی.
- حس تشخیص واقعیت، آگاهی از شرایط موجود و واقعی و واقع گرایانه، قضاوت بی طرفانه و عینی و نه بر اساس طرز تفکر شخصی و متعصبانه