در مذمت اشتباه

بله! من فقط یک اشتباه ساده انجام دادم.

چرا اینقدر گیر میدی.

خیلی سخت میگیری.

بابا ول کن.

خسته ام کردی.

حالا چی میشه. درستش میکنم دیگه.

اصلا به تو چه. پولش رو خودم میدم.

به تو مربوط نیست. مگه مال توئه.

سفسطه، مغلطه یا هر روش فلسفی و غیر فلسفی برای نپذیرفتن مسئولیت و شانه خالی کردن از زیر بار تعهدات است. استفاده کردن از واژگان و دستور زبان برای آنکه اشتباه را زیر فرش پنهان کنیم، همچون رفتار پیر زن‌هاست که آشغال‌ها را زیر فرش قایم می‌کنند.

اشتباه نه کوچک است نه بزرگ. راهی است برای آنکه بتوانید تجربه کسب کنید. اشتباه اول انسانی و تکرار آن رفتاری حیوانی است. اشتباه نمی‌تواند رها‌سازی شود. چرا که همچون قِل دادن گلوگه‌ی برف از روی قله به سمت پایین، مدام بزرگ و بزرگ و بزرگتر می‌شود. ماهیتا اشتباه نه بزرگ است نه کوچک. این عواقب آن است که مدام بزرگتر می‌شود. باید اشتباه را در دم تصحیح کرد. جریمه را پرداخت. طلب پوزش کرد. زمین را بوسید و ادامه داد.

اگر قرار باشد مسئولیت اشتباه را نپذیریم قطعا توانایی زیادی برای نابودی «امپراتوری رم باستان» خواهیم داشت. اما برای ساختن و توسعه‌ی زندگی هیچ چیز نخواهیم بود که «هیچ مثل پوچ زیبا نیست».

ویرایش عملکرد اشتباه یک پروسه کامل است؛ خیلی راحت با ندانم‌کاری، فراموش کاری، ندادن ارزش، گفتن ول کن، می‌توانیم اشتباه را مرتکب شویم. اما ویرایش آن توان و منابع بسیاری را طلب خواهد کرد. مجبورید منابع ذی‌قیمت و کم‌یاب را هزینه کنید، زمانبندی دقیق به خرج دهید، شخصیت خود را برای پوزش خواستن لگدمال کنید و فرصت سوزی کنید تا بتوانید اشتباهی که در گذشته انجام داده‌اید را در آینده درست کنید و از عواقب آن دور بمانید. خوب دقت کنید دنیای ما دنیای علت‌ها و معلول‌هاست. اگر نتوانید علت‌ها را تحت کنترل و فرمان قرار دهید معلول‌ها شما را زنده زنده با لباس‌تان خواهند خورد. در این دنیا امکان فرار از عواقب وجود ندارد. شاید بتوانید عواقب را اندکی عقب بیندازید اما محال است وقوع آن را بتوان حذف کرد.

شما با منابع محدود قرار است زندگی‌تان را توسعه دهید. هرچه تعداد اشتباهات شما بیشتر شود منابع شما برای پیشرفت کمتر خواهد شد. زیستن شوخی بردار نیست. البته این موضوع یک طرفه است. یعنی شما نمی‌توانید با زیستن شوخی کنید ولی زیستن شوخی‌های بدی با شما خواهد کرد که هم خرکی است و هم رکیک و ناموسی.

پس تکلیفتان را با زیستن مشخص کنید.

مدیریت منابع، مدیریت زمان و مدیریت عملکرد‌ها برای اینکه اشتباهی رخ ندهد و یا بتوان اشتباه را درجا ویرایش کرد اهمیت زیادی دارد.

اینکه مدام یک اشتباه را تکرار کنید نشان می‌دهد شما ارزشمند نیستید و قطعا باید از سیستم کنار گذاشته شوید چرا که شما برای سیستم مخرب تشخیص داده می‌شود. سیستم ها نمی‌توانند باری به هر جهت ادامه مسیر دهند. سیستم‌ها باید پیش‌بینی پذیر، قابل مدیریت، هدفمند و تولید‌کننده محصولی مشخص باشند. سیستم‌ها باید قابل بهینه‌سازی باشند. عملکردشان قابل سنجش و ارزیابی باشد.

خیلی برداشت پیچیده‌ای نکنید.

سیستم یعنی خانواده، سیستم یعنی مغازه‌ی شما، سیستم یعنی زندگی شما.

دوستی به شوخی می‌گفت: « زندگی بد و نکبت بار من بخاطر سبقت غیرمجاز است. چراکه وقتی اسپرم بودم با سرعت بیش از حد از بقیه اسپرم ها سبقت گرفتم و حالا در بد مخمسه‌ای گیر کرده ام». اگر اشتباهات ما عواقب نداشت من شب و روز اشتباه می‌کردم. که چقدر حال می‌دهد. مشکل این است که تولید اشتباه، خفت درست کردن اشتباه را به همراه خواهد داشت.

یکی از بهترین روش‌هایی که می‌توان از اشتباه پرهیز کرد خوب گوش دادن به دستورات است. دستورات می‌تواند از طرف پدر صادر شود یا مدیر عامل، رئیس جمهور و یا هر کس دیگری. مهم آن کس نیست. مهم خوب گوش دادن است.

روش دیگر که من خیلی روی آن تاکید دارم، به موقع بودن است. خیلی از عملکردها در لحظه ی آلفا انجامش خوب است، در لحظه‌ی بتا بدون مشکل است اما در لحظه گاما اشتباه است. در لحظه‌ی زتا هم انجامش فاجعه در بر خواهد داشت. پس اهمیت به موقع بودن بسیار مهم است.

یکی دیگر از روش‌های پرهیز از اشتباه آن است که برای شخصیت خودمان ارزش قائل باشیم و نخواهیم که توهین بشنویم، تحقیر شویم و کنار گذاشته شویم. که اگر اینگونه باشیم عمیقا گوش خواهیم داد، دقیقا در زمان مناسب عمل خواهیم کرد، اگر اشتباهی رخ دهد بی‌درنگ متوجه خواهیم شد و در دم آن را ویرایش خواهیم کرد. اگر خود را ارزشمند بدانیم نمی‌گذاریم رده بالاتری که به ما دستور می‌دهد. متوجه شود ما اشتباه کرده‌ایم. چراکه زودتر از او اشتباه را ویرایش کرده و درست می‌کنیم.

یکی از دیگر از روش‌های پرهیز از اشتباه که من خیلی از آن استفاده می‌کنم، دانش آموختن است و تجربه کسب کردن. سالها پیش دانستم وقتی اشتباه می‌کنم که یا سواد کافی ندارم و یا تجربه آن را. کاری که کردم این بود که تجربه‌ی زیادی کسب کنم، دانش خود را به صورت روزآمد افزایش دهم تا عملکردهایم از اشتباه دور باشد.

روش دیگر برای پرهیز از اشتباه خنثی کردن عادت‌های قدیمی دردسر ساز است. برای مثال کسی این متن را تایپ می‌کند بی جهت بعد از نقطه اسپیس می‌زند و این کار در صفحه‌آرایی و ادیت‌های آینده و همچنین سئو کردن مقاله مشکل ساز است. اشتباهات عادی همان عادات تکراری است که در ما نهادینه شده است. عادت‌های اشتباه را پیدا کنید. حذف کنید تا اشتباهات‌تان، خود به خود کم شود.

روش پیچیده‌تری در پرهیز از اشتباه وجود دارد که عرفانی است. از آن شخصا سود می‌برم و اینجا به شما می‌گویم اما نمی‌دانم چقدر می‌توانید آن را به کار بندید. «اندازه نگه دار که اندازه نکوست». اندازه بودن، اندازه ماندن، اندازه شدن، اندازه کردن، اندازه رفتن، اندازه ماندن، اندازه خوردن و حتی اندازه مردن! بدجور این «اندازه در عرفان و در زیستن اهمیت دارد». هر اندازه که این اندازه را رعایت کنیم زندگی ما مترقی‌تر، آرام‌تر، کم هزینه تر و لذت بخش‌تر است. اکیدا توصیه می‌کنم این اندازه را در خرید کردن و سرمایه گذاری کردن هم به خرج دهید. می‌دانم که سخت، دردناک و پیچیده است اما نشان از درایت، مدیریت، سلامت و صلابت شما دارد. «اندازه» اشتباهات شما را در اندازه ای نگه می‌دارد که بتوانید آن را به سرعت تشخیص داده و ویرایش کنید.

دیگر راه نابودی هیولای اشتباه به خاطر سپاری منظم و دقیق است. اگر سن و سالتان زیاد است یا آلزایمر دارید و یا دقت پایین. در هر صورت بهترین راه یادداشت برداری و استفاده از ابزارهایی که امروزه بسیار مرسوم هم هستند. مثلا می‌توانید از نوت‌ها و ابزارهای To Do یا حتی ابزاری مثل Microsoft List استفاده کنید. اگر هم کلا با دیجیتالیزم مشکل دارید برگه کاغذ و یک خودکار هزینه چندانی ندارد، همه جا در دسترس است، حمل آن راحت و سبک است و کار با آن آسان، ازین استفاده کنید. اگر هم واقعا استطاعت مالی ندارید جون مادرت بیا من یه دونه برات میخرم! اما بهانه نیاورید. این که فراموش می کنید مشکل‌تان را حل نمی‌کند، یادداشت کنید تا مشکل جدید اضافه نکنید.

راه دیگر پرهیز از اشتباه، رعایت «ترتیب» است. کارها ترتیبی در کنار هم دارند. شما نمی‌توانید ترتیب آن‌ها را بی‌دلیل تغییر دهید. آشپزی دارای یک ترتیب است. شما نمی‌توانید سیب زمینی را قبل از شستن و پوست کندن و خلال کردن سرخ کنید. این ترتیب باید رعایت شود تا شما به محصولی که می‌خواهید و برنامه‌ریزی کردید برسید. اگر این تریب رعایت نشود می‌تواند منابع شما را هماهنگونه که اشتباه هدر می‌دهد، هدر دهد. بعضی کارها گفته می‌شود که چه زمانی با چه منابعی و با چه ترتیبی انجام شود. ترتیب آنها همانطور که دستور داده می شود یا برنامه ریزی شده است یا شما تجربه ی آن را دارید انجام دهید و گرنه به اشتباه خواهید افتاد. این رعایت ترتیبات حذر کردن از اشتباه است.

نگارش: مهندس ارشد فرشید خیرآبادی

رفرنس گرافیک‌ها:

پرامپ برای تولید گرافیک: فرشید

تولید کننده گرافیک: DALL·E 3

مدیریت AI: وبسایت Bing AI