ریتون یا تکوک، جام‌هایی شیپوری شکل هستند که در انتها به شمایلی حیوانی منتهی می شوند و یا کاملا به شکل یک حیوان ساخته می شوند. تاریخچه تکوک در ایران به ۲۵۰۰ سالِ پیش برمی‌گردد (پانصد سال پیش از میلاد مسیح).
در یکی از جنگ‌های یونان و ایرانِ باستان، پس از آن که یونانیان به پیروزی رسیدند، تکوک های بسیاری را با خود به عنوان غنیمت به یونان بردند. پس از آن، ساخت ظروفِ تکوک به تقلید از ایران، در یونان باستان نیز رواج یافت و به نام ریتون در میان مردم شناخته شد.
تکوک طلایی هخامنشی از آثار باستانی دوره هخامنشی و منسوب به همدان است. این تکوک زرین احتمالاً متعلق به ظروف تشریفاتی شاهانه بوده است.
تکوک زرین هخامنشی از دو بخش جامی قیف مانند و بدنه شیر بالدار تشکیل شده است. جام با شیارهای افقی و گل لوتوس و نخل و پیچکی تزئین شده که در جلوی بدنه به یک شیر بالدار متصل می‌شوند. شیر به صورت نشسته با دست‌های به جلو و بال‌های شیارداری در دو طرف ساخته شده‌است.
دهانِ شیر باز و دندان‌ها و زبان آن قابل مشاهده است. پنجه‌های شیر به سمت جلو قرار دارد. بال‌ها تو‌خالی و از دو ورقه زرین به هم لحیم‌شده، ساخته شده‌اند، بال‌ها دارای دو ردیف پرهای ریز ظریف و سه ردیف پرهای بلند هلالی هستند. در دهان باز شده شیر، زبان نصب شده و در پشت آن سوراخ آبریز وجود دارد که دیده نمی‌شود.
پانوشت: شیارهای افقی که بر جام نقش بسته نشانی بر اندازه‌ی شراب دارد و همان است که در شعر حافظ یاد شده و اگر در بالاترین اندازه شراب داشته باشد گویا برای سیاه‌مست شدن بوده است. چنین باد!